آب مروارید چیست؟

اب مرواريد به معناى كدورت لنز داخل چشم است به گونه اى كه مانع عبور نور و رسيدن تصوير به شبكيه مى شود. اي مرواريد اگر چه به صورت كلاسيك ، بيمارى افراد مسن مى باشد ولى در هر سنى مى تواند رخ دهد بنابراين موارد مادرزادى بيمارى نيز وجود دارد كه به دليل ايجاد تنبلى عميق و برگشت ناپذير چشم ، به مراتب خطرناكتر از اب مرواريد افراد مسن مى باشد. تئوريها و مختلفى در رابطه با ايجاد اب مرواريد وجود دارد ولى تا امروز هيچ پيشگيرى يا درمان غيرجراحى قطعى براى ان پيدا نشده است. در برخى بيماريها اب مرواريد شايعتر است كه معروفترين انها ديابت مى باشد. ضربه هاى نافذ يا غيرنافذ نيز مى توانند باعث ايجاد اين بيمارى شوند.

انواع آب مرواريدهاى شايع

در اين قسمت به شايعترين فرم، كه اب مرواريد افراد مسن است ، مى پردازم. لنز داخل چشم وظيفه متمركز كردن نور و تصوير را بر روى قسمت مركزى شبكيه (ماكولا) دارد. اين لنز كاملا شفاف بوده و هيچ سدى در مسير عبور نور ايجاد نمى كند. وظيفه ديگر لنز ايجاد تطابق و حفظ ديد نزديك است. لنز از دو قسمت هسته مركزى و قسمت محيطى تشكيل شده است. با افزايش سن تغييراتى در لنز رخ مى دهد. اولين تغيير در دهه پنجم نمايان مى شود كه به علت سفت شدن مواد هسته لنز ، ارام ارام تطابق مختل شده و ديد نزديك فرد دچار اختلال مى شود.

به اين حالت پيرچشمى گفته مى شود كه تقريبا در تمام افراد ديده شده و فرد نياز به عينك نزديك خواهد داشت. با گذشت زمان هسته سفت تر مى شود و قدرت لنز افزايش مى يابد. در اين حالت ممكن است ديد نزديك مجددا بهبود يافته و ديد دور مختل شود. تجريز عينك مناسب براى ديد دور مى تواند مشكل بيمار را برطرف نمايد. طى سالهاى بعد مواد هسته لنز علاوه بر سفت تر شدن تغيير رنگ نيز مى يابند و از يك ماده شفاف به رنگ زرد و در نهايت قهوه اى در مى ايند. در اين حالت ديد بيمار شروع به كاهش مى كند و با تجويز عينك اصلاح نمى شود. تنها راه درمان در اين مورد عمل جراحى و كارگزارى لنز مصنوعى داخل چشم است.

به اين نوع اب مرواريد اسكلروز هسته اى گفته مى شود كه شايعترين فرم اب مرواريد در افراد مسن است. در واقع تمام افراد بالاى هفتاد سال درجاتى از اين اب مرواريد را دارند. نوع ديگر اب مرواريد در قسمت محيطى (كورتكس) رخ مى دهد و كورتيكال نام دارد. اين گروه نسبت به نوع هسته اى سن پايينترى دارند و به جاى سفت شدن مواد در اين قسمت تغيير رنگ مواد به رنگ شيرى رخ مى دهد. اين تغيير رنگ ابتدا به صورت رگه رگه بوده و باعث تفرق نور مى شود. به تدريج رگه ها با جذب اب از داخل چشم گسترش يافته و به هم متصل مى شوند و ممكن است كل لنز چشم شيرى رنگ شده و ديد به شدت افت كند.

اين حالت اب مرواريد رسيده (Mature) نام دارد كه مى تواند منجر به افزايش فشار چشم و اب سياه حاد شود. به همين دليل لازم است كه سريعا تحت جراحى قرار گيرد. انواع ديگرى از اب مرواريد نيز وجود دارد كه فرم كپسولى ان باعث كاهش ديد مخصوصا در ديد نزديك و در نور شديد مى شود كه مى تواند باعث كاهش شديد ديد هنگام رانندگى شود .در مقالات بعدى به بحث علائم ، روشهاى جراحى و مراقبتهاى قبل و بعد از جراحى خواهم پرداخت.