پتوز به همراه بلفاروپلاستی

پتوز (Ptosis) زمانی ایجاد می‌شود که عضلات levator کشیده‌تر و ضعیف‌تر می‌شوند و يا به صورت مادرزادى خوب تشکيل نشده اند و توانایی خود را برای کشیدن مناسب پلک بالا از دست می‌دهند، در نتیجه شکاف پلکى تنگ مى شود و چشم کوچکتر به نظر مى رسد . زمانی که پتوز ایجاد می‌شود ممکن است تنها بخش کمی از سطح چشم توسط پلک پوشانده شود اما گاهی شدت افتادگی پلک بیشتر است و تا مرکز مردمک توسط پلک افتاده پوشانده می‌شود.

پتوز ممکن است باعث ایجاد محدودیت جزئی در دید و یا انسداد کامل مسیر بینایی در موارد شدید شود. دلایل مختلفی برای ایجاد آسیب در عضله‌ بالا برنده پلک وجود دارند که می‌توانند منشاء ژنتیکی داشته و از والدین به ارث برسند و یا مانند برخی بیماری‌های عصبی-عضلانی بصورت اکتسابی ایجاد شوند. معمول‌ترین دلیل ایجاد پتوز مربوط به افزایش سن است که در طی آن عضلات پیر شده و توانایی خود را برای کشیدن پلک به سمت بالا از دست می‌دهند. سایر علائم پتوز شامل خشکی یا آبکی شدن شدید در چشم و خستگی ظاهری صورت از جمله ناحیه‌ چشم است. معمولا همزمان ابرو براى جبران افتادگى پلک به بالا جابه جا مى شود و باعث عدم تقارن ابرو در موارد يکطرفه مى شود .

پتوز در کودکان

برخی کودکان هنگام تولد دچار پتوز هستند. در این حالت که پتوز مادرزادی نام دارد مشهودترین نشانه، وجود علامت ظاهری افتادگی پلک بالا است. کودکی که با پتوز درگیر است ممکن است برای دیدن مناسب‌تر، چانه‌ خود را نسبت به حالت معمول بالاتر بیاورد، ابروهای خود را بالا نگه دارد یا سر خود را به سمت عقب بکشد که با گذر زمان، این رفتارها ممکن است مشکلاتی در سر و گردن کودک ایجاد کنند. کودکانی که با پتوز مادرزادی درگیر هستند ممکن است علاوه بر پتوز، با مشکلات دیگری مانند مشکلاتی در حرکت چشم، بیماریهای مربوط به عضلات چشم، تومور در پلک یا سایر قسمت‌های بدن و ... نیز درگیر باشند. همچنین پتوز در کودکان می‌تواند به تنبلی و انحراف چشم در بزرگسالی منجر شود بنابراین گاهی تشخیص پزشکان جراحی در دوران کودکی خواهدبود.

پتوز در بزرگسالان

این نوع پتوز که حالت اکتسابی پتوز را شامل می‌شود زمانی ایجاد می‌شود که عضله‌ levator فرد بیش از حد دچار کشیدگی می‌شود و از محل انصال خود جدا مى شود که خود این عامل می‌تواند به دلیل افزایش سن یا آسیب‌های فیزیکی ایجاد شود. کشیده‌تر شدن عضله‌ نگهدارنده‌ پلک نسبت به حالت طبیعی باعث افتادگی پلک می‌شود. گاهی پتوز چشم بعنوان یک عارضه پس از برخی جراحی‌های چشم ایجاد می‌شود. همچنین به ندرت مشاهده شده‌است که تومورها نیز می‌توانند پتوز چشم را ایجاد کنند.

جراحی بلفاروپلاستی

بلفاروپلاستی (Blepharoplasty) یک اصطلاح عمومی است و برای هر گونه عملی بکار می‌رود که به اصلاح نقص، بدشکلی و تغییر شکل پلک‌ها به منظور بهبود عملکرد، زیبایی یا هر دو صورت می‌گیرد. بیشترین کاربرد بلفاروپلاستی به منظور زیبایی صورت می‌گیرد که در طی آن پوست، چربی و بافت اضافه که در اثر افزایش سن یا سایر عوامل در بالای پلک تجمع می‌یابند حذف یا جابجا شده و ظاهری مناسب را برای پلک‌ها و چشم ایجاد می‌کنند و در موارد پف الودگى پلک کاربرد دارد .
اگرچه درمان پتوز با جراحی متفاوتی نسبت به بلفاروپلاستی صورت می‌گیرد اما گاهی دو جراحی بلفاروپلاستی و اصلاح پتوز با یکدیگر انجام ‌می‌شوند.

بلفاروپلاستی با اصلاح پتوز

همانگونه که اشاره شد، جراحی بلفاروپلاستی معمولا به عنوان نوعی جراحی زیبایی قلمداد می‌شود، این در حالی است که اصلاح پتوز بیشتر بر جنبه‌ عملکردی پلک‌ها تمرکز دارد و ترکیب این دو نوع جراحی می‌تواند از هر دو جنبه زیبایی و عملکرد تاثیر مثبت در فرد داشته باشد. در این نوع جراحی ابتدا عضله‌ levator جابجا شده و دستکاری می‌شود تا در موقعیت عملکردی مناسبی جهت بالا نگهداشتن پلک قرار گیرد. این مرحله به اصلاح پتوز منجر خواهد شد.

پس از این مرحله پوست و چربی اضافه حذف می‌شوند تا ظاهری هر چه جوان‌تر وشاداب‌تر در چشم ایجاد کنند. باید توجه داشت که قبل از جراحی باید از علت اصلی پتوز و میزان آسیب وارده به عضله‌ levator اطمینان حاصل کرد زیرا در صورتی که عملکرد levator پایین باشد پلک در موقعیت مناسبی از نظر ارتفاع قرار نخواهد گرفت و نیاز به روش‌های جراحی دیگری برای بهبود موقعیت پلک خواهدبود.

تشخیص نیاز به جراحی چگونه صورت می‌گیرد؟

زمانی که در اثر افتادگی پلک مشکلاتی در بینایی ایجاد شود احتمالا تشخیص پزشک بر جراحی خواهد بود. در این حالت فرد مکررا به دلیل از دست‌دادن دید جانبی شکایت کرده و یا دید خود را محدود به فضای کوچکی بین پلک‌ها گزارش می‌کند. همچنین معمولا این افراد بیان می‌کنند که وضعیت بینایی آنها با بالابردن فیزیکی پلک‌ها با انگشتان یا بوسیله‌ بالابردن عضلات پیشانی و جلوی سر بهبود می‌یابد. در این حالات پزشک متخصص با بررسی وضعیت میدان دید و وضعیت پلک‌ها راه درمانی مناسب را توصیه می‌کند.

عوارض و مشکلات احتمالی پس از جراحی بلفاروپلاستی با اصلاح پتوز

معمول‌ترین عارضه‌ این نوع جراحی ارتفاع نامتناسب دو پلک نسبت به هم یا عدم تقارن پلک‌ها است. که موضوعى شايع مى باشد زيرا جراحى پتوز عمل دقيقى نيست برای حل این مشکل از جراحی‌های تکمیلی استفاده می‌شود.

عوارض احتمالی این نوع جراحی شامل موارد زیر هستند:

• خشکی و سوزش چشم
• آسیب به عضلات چشم
• دشواری در بستن چشم‌ها
• تغییر رنگ پوست
• تاری دید موقت
• حساسیت نسبت به نور
• اشک آلود شدن چشم
• بی‌حسی و پف‌الودگى پلک

اگرچه میزان بروز این نوع عوارض پس از جراحی چندان بالا نیست اما در صورتی که فرد احساس ناراحتی یا نگرانی نسبت به هر کدام از این علائم داشته باشد بهتر است در اولین فرصت با جراح چشم مشورت نماید.

نکاتی که بهتر است پس از جراحی رعایت شوند

• از فعالیت‌های سنگین مانند شنا خودداری شود.
• از مواد مخدر و دخانیات از جمله سیگار پرهیز شود.
• از مالش چشم‌های جراحی شده خودداری شود.
• لنزهای چشمی به مدت دو هفته يا بيشتر به کار گرفته نشوند.
• برای محافظت از چشم‌ها در مقابل نور خورشید و جریان هوا از عینک آفتابی استاندارد استفاده شود.
• از مصرف داروهایی که احتمال خونریزی را افزایش می‌دهند پرهیز شود. از جمله‌ این داروها می‌توان به آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و ناپروکسن سدیم اشاره کرد. در مورد مصرف سایر داروها حتما با پزشک متخصص مشورت گردد.

در نهایت باید توجه داشت که جراحی بلفاروپلاستی با اصلاح پتوز موجب بهبود نتیجه‌ جراحی مى شود . همچنین در طی این جراحی علاوه بر ایجاد تغییرات عملکردی و بهبود عملکرد پلک‌ها، تغییرات ساختاری در پلک‌ها نیز ایجاد می‌شود که تاثیر بسیاری در زیبایی فرد خواهدداشت.
جراحى پتوز و بلفاروپلاستى مى توانند جداگانه و يا در يک جلسه انجام شوند که هر يک مزايا و معايب خود را دارد