دو بینی چیست و چگونه تشخیص داده و درمان میشود؟

هرگاه فردی به یک شی منفرد نگاه کند و آن را بصورت دو شی مستقل ببیند یا در کنار آن هاله یا سایه‌هایی از تصویر شی مشاهده کند در این حالت فرد دچار دوبینی یا دیپلوپی است. تصویر اضافی ممکن است در هر سمتی ایجاد شود. در حالت طبیعی، زمانی که به یک شی نگاه می‌کنیم تصویر آن در هر دو چشم بر روی یک نقطه‌ی مشابه بر روی شبکیه‌ی هر دو چشم می‌افتد و مغز برای ایجاد تصویر، تصویر ایجادشده بر روی هر دو چشم را روی هم می‌اندازد و یک تصویر ایجاد می‌کند.

در صورتی که به هر دلیلی تصویر ایجادشده در چشم‌ها در نواحی متناظر هم بر روی شبکیه‌ی دو چشم نیفتد، تصویر ایجادشده در مغز نیز روی هم نمی‌افتد بنابراین از یک شی، دو تصویر ایجاد و درک می‌شود. دوبینی معمولا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما گاهی نیز تنها در یک چشم ایجاد شده و چشم دیگر سالم است. دوبینی زمانی که تنها یک چشم را درگیر کند، دوبینی تک چشمی و زمانی که هر دو چشم را درگیر کند دوبینی دوچشمی نام دارد. نحوه‌ی تشخیص این دو نیز می‌تواند توسط یک آزمایش ساده صورت بگیرد، به این صورت که هنگامی که فرد دچار دوبینی می‌شود، به ترتیب چشم‌ها را یکی‌یکی می‌پوشاند.

در صورتی که دوبینی با پوشاندن هر دو چشم (بصورت یکی یکی) از بین برود، دوبینی دوچشمی است و در صورتی که دوبینی تنها با پوشاندن یک چشم از بین برود و پوشاندن یک چشم دیگر تاثیری در وضعیت دوبینی ایجاد نکند، دوبینی از نوع تک‌چشمی است. اهمیت تشخیص نوع دوبینی این است که روش درمانی و نتایج آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین لازم است تا برای انتخاب رو درمانی مناسب، تشخیص نوع و دلایل ایجاد دوبینی به درستی صورت بگیرد.

دوبینی تک‌ چشمی

این نوع دوبینی که از نوع دیگر آن کمتر بروز می‌کند زمانی ایجاد می‌شود که تنها یک چشم در ایجاد دوبینی دخیل باشد. معمولا در این حالت، تصویر ایجاد شده توسط یکی از چشم‌ها شفاف و واضح و تصویر ایجاد شده توسط چشم دیگر دارای هاله و غیرشفاف خواهدبود. اصلی‌ترین دلایل ایجاد این حالت شامل موارد زیر هستند:

• آستیگمات شدید
• قوز قرنیه (کراتوکنوس)
• آب مروارید
• خشکی چشم
• ناخنک

دوبینی دوچشمی

علت وجود این نوع دوبینی ناهماهنگی دو چشم در ایجاد تصویر منفرد است. معمولا در این‌ حالت تصویر ایجاد شده توسط هر دو چشم بصورت منفرد، شفاف و واضح است اما زمانی که هر دو چشم باهم باز باشند تصویر یک شی دوتا دیده می‌شود. اصلی‌ترین دلایل ایجاد این نوع دوبینی شامل موارد زیر هستند:

• آسیب عصبی
• دیابت
• بیماری‌هایی همچون میاستنی گراوی، گریوز (Graves) و ....
• انحراف چشم (استرابیسم)

درمان دوبینی

همانگونه که اشاره گردید، برای اینکه روش درمانی مناسبی انتخاب شده و بکار گرفته شود لازم است تا تشخیص نوع و علت ایجاد دوبینی به درستی صورت بگیرد. باید توجه داشت که گر چه تشخیص نوع دوبینی کاری ساده است اما تشخیص علت ایجاد آن دشوار است و نیاز به بررسی پزشک متخصص دارد. گاهی علت ایجاد دوبینی، عارضه‌ مستقلی است که با رفع آن، دوبینی نیز از بین می‌رود. روش‌های درمانی مرسوم برای دوبینی دوچشمی شامل موارد زیر هستند:

لنزهای تصحیح کننده دو بینی

برخی عینک‌ها با عدسی‌های مخصوص وجود دارند که بر روی آنها ساختارهای منشوری وجود دارد. این عدسی‌ها باعث می‌شوند تا نور قبل از ورود به چشم، خمیده شود و این شکست نور باعث می‌شود تا در ناحیه‌ مناسبی بر روی شبکیه بیفتد. لنزهای تصحیح کننده دو بینی معمولا برای موارد زیر دارای نتایج مثبت هستند و به کار می‌روند:

• زمانی که مشکلی در عضلات مربوط به چشم باعث ایجاد دوبینی شوند مانند بیماری‌های گریوز، میاستنی گراوی یا انحراف بینایی.
• مواردی که مربوط به آسیب مغزی و نورولوژیک هستند. مانند آسیب به سر، سکته، میگرن یا وجود تومور.
• مشکلاتی که همراه آسیب به عصب هستند مانند بیماری ام-اس (مالتیپل اسکلروزیس) یا دیابت.

انسداد مسیر بینایی با کاور چشمی

این روش برای دوبینی تک چشمی به کار می‌رود و در طی آن از یک کاور یا پوشش بر روی یک چشم استفاده می‌شود تا بینایی چشم سالم را مسدود کنند. این روش درمانی روشی طولانی مدت نیست و تا زمانی به کار می‌رود که دوبینی مدیریت شود تا روش درمانی دائمی برای دوبینی چشم فرد پیدا شود. در طی این روش درمانی، ممکن است هر 2 تا 3 ماه نیاز به بررسی چشم توسط پزشک متخصص وجود داشته باشد. بهبود بیماری به تدریج در طی چند هفته قابل احساس خواهد بود اما بهبود کامل چشم بیشتر طول می‌کشد.

ورزش‌های مخصوص چشم

این روش درمانی معمولا زمانی استفاده می‌شود که علت ایجاد دوبینی، ضعف یا کشیدگی در عضلات چشم باشد. با پیروی از روش‌های پیشنهادی پزشک برای ورزش چشم‌ها به تدریج وضعیت دوبینی بهبود می‌یابد.

جراحی دو بینی چشم

در صورتی که روش‌های غیرتهاجمی بیان شده تاثیری در بهبود وضعیت دوبینی نداشته باشند جراحی پیشنهاد می‌شود. روش‌های جراحی بر اساس نوع مشکل موجود، متفاوت خواهند بود. در صورتی که فرد به استرابیسم یا انحراف چشم (لوچی) مبتلا باشد با استفاده از جراحی می‌توان عضلات اطراف چشم را ترمیم کرده و عملکرد صحیح آنها را به دست آورد. این روش جراحی نیاز به بیهوشی عمومی دارد. در صورتی که علت ایجاد دوبینی، آب مروارید باشد در این حالت جراحی علاوه بر درمان آب مروارید باید بتواند دوبینی را بنز ترمیم کند.

• بهترین درمان دوربینی چشم چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-05-15تاریخ بروز رسانی : 1403-06-25


• منظور از عیوب انکساری چشم چیست و چگونه درمان می شود؟
  تاریخ انتشار : 1402-12-26تاریخ بروز رسانی : 1403-01-02


• علت تاری دید چشم و راه های درمان آن
  تاریخ انتشار : 1400-11-25تاریخ بروز رسانی : 1400-12-03