درباره چشم مصنوعی چه می دانید ؟

آسیب‌ها یا بیماری‌های مختلفی وجود دارند که منجر به آسیب یک چشم می‌شوند. مشکلاتی مانند آسیب‌های فیزیکی، گلوکوم، عفونت داخل چشم و تومورهای چشم از جمله مشکلاتی هستند که می‌توانند منجر به تخلیه‌ی چشم شوند. چشم مصنوعی یا چشم پروستتیک يا پروتز چشمى (prosthetic eye) یکی از گزینه‌ها برای افرادی است که یکی از چشم‌های آنها (در برخی موارد هر دو چشم) تخلیه شده باشد. هدف از به کار گیری چشم مصنوعی درمان بیماری یا بهبود بینایی نیست بلکه هدف اصلی ایجاد یک شکل طبیعی‌تر و متعادل‌تر در صورت و ایجاد حس راحتی در محل قرارگیری چشم است.

چشم‌های مصنوعی به دو شکل قابل دسترسی هستند. بخشی از آنها از پیش آماده بوده و بصورت تجاری به فروش می‌رسند. نوع دیگری از چشم مصنوعی نیز وجود دارد که بر اساس شرایط فرد ساخته شده و مخصوص چشم همان فرد است. نوع دوم معمولا از نظر رنگ چشم و شکل و اندازه برای فرد مناسب‌تر است. به طور کلی چشم مصنوعی دارای دو بخش اصلی است:

1. پوسته‌ی بیرونی بیضی شکل و سفید رنگ که برای تکرار رنگ سفید چشم دیگر ایجاد شده است.
2. قسمت مرکزی گرد و رنگی که شبیه عنبیه و مردمک چشم دیگر ساخته می‌شود.

جراحی‌های مختلفی برای به کارگیری چشم مصنوعی وجود دارند که بسته به شرایط چشم هر فردی به کار می‌روند. پس از این جراحی‌ها معمولا عملکرد پلک‌ها نیز بهبود می‌یابد.

چشم مصنوعی از چه موادی ساخته شده‌ است؟

چشم مصنوعی از گذشته‌های دور کاربرد داشته است و در سیر تاریخی خود دچار تغییر در جنس مواد سازنده نیز شده است. چشم شیشه‌ای اصطلاحی قدیمی است که برای چشم مصنوعی به کار می‌رفته است زیرا جنس این نوع از چشم‌ها از شیشه بوده است. امروزه چشم مصنوعی از مواد پلاستیکی سخت و ویژه‌ای ساخته می‌شود. چشم مصنوعی بر روی ساختاری به نام ایمپلنت چشمی (ocular implant) استفاده می‌شود. ایمپلنت چشم یک ساختار جدا از چشم مصنوعی است که ساختاری سخت و شکلی گرد دارد و با جراحی بصورت دائمی داخل لایه‌های عمیق‌تر حفره‌ی چشم متصل می‌شود. معمولا ایمپلنت مصنوعی چشم بعد از اتصال به عضلات چشم با لایه‌های بافتی بدن یا ساختارهای مصنوعی احاطه می‌شود. پس از اتصال این ساختار امکان استفاده از چشم مصنوعی ایجاد می‌شود.

حرکات چشم مصنوعی چگونه است؟

در طی جراحی ایمپلمت چشم، این ساختار با بافت مرتبط با چشم پوشش داده می‌شود. در این حالت اتصال عضلات طبیعی مرتبط با چشم که عملکرد طبیعی دارند این امکان را ایجاد می‌کند تا ایمپلنت متصل شده نیز بتواند هماهنگ با چشم دیگر و بصورت ارادی حرکت کند. اگرچه چشم مصنوعی بصورت هماهنگ با چشم سالم حرکت می‌کند و از نظر هماهنگ بودن مشکلی قابل توجه وجود ندارد اما معمولا بازه‌ی حرکت آن به اندازه‌ی چشم طبیعی نیست.

خطرات و عوارض مرتبط با جراحی چشم مصنوعی چیست؟

هر نوعی از جراحی با خطراتی همراه است. جراحی برای جاگذاری چشم مصنوعی نیز عوارضی دارد که آشنایی با آنها می‌تواند به کنترل خطرات آن کمک کند. در برخی موارد این نوع جراحی منجر به ایجاد نوع خاصی از التهاب به نام اوفتالميك سیمپاتتیک (sympathetic ophthalmitis) مممکن است ایجاد شود. این نوع التهاب ممکن است پس از جراحی تخلیه‌ی چشم، چشم سالم را نیز تحت تاثیر قرار داده و منجر به آسیب آن شود. اگرچه این نوع از التهاب در اکثر موارد قابل درمان است اما در صورتی که درمان نشود می‌تواند در نهایت منجر به از دست دادن بینایی در چشم سالم شود.

عفونت در محل جراحی شده یکی دیگر از خطرات جراحی چشم مصنوعی است. معمولا عفونت را می‌توان با قطرات یا قرص‌های حاوی آنتی بیوتیک درمان کرد.
در اوایل دوران استفاده از چشم مصنوعی معمولا افراد دچار ناراحتی در محل چشم خود می‌شوند. این مسئله مشکلی جدی نیست و با گذشت زمان شرایط فرد بهبود یافته و به وجود ایمپلنت عادت می‌کند.

آیا نیاز است تا چشم مصنوعی پس از مدتی تعویض شود؟

اگرچه جنس مواد سازنده‌ی چشم مصنوعی از پلاستیک بسیار با دوام است اما معمولا لازم است تا این ساختارها بصورت دوره‌ای تعویض شوند. معمولا با گذشت زمان حفره‌ی چشم نیز دچار تغییر شکل یا اندازه می‌شود بنابراین چشم مصنوعی نیز نیاز به تغییر شکل خواهد داشت. پولیش حرفه‌ای در از بین بردن خراش‌های سطحی چشم مصنوعی بسیار موثر است، اما ممکن است توانایی از بین بردن خراش‌های عمیق‌تری را که می‌توانند ظاهر چشم شما را مخدوش کنند نداشته باشد. معمولا هنگامی که زمان تعویض چشم فرا رسیده باشد، فرد علائمی چون تفاوت در دو چشم و نیز افتادگی پلک را مشاهده می‌کند. علائم دیگری که نشانگر نیاز به تعویض چشم مصنوعی هستند شامل موارد زیر هستند:

• عفونت‌های مکرر
• خشکی چشم که با قطره‌های مرطوب کننده یا تخلیه از سوکت برطرف نمی‌شود.

بنابراین مراقبت از چشم‌های مصنوعی و حفظ بهداشت آنها یکی از ضروریات زندگی با چشم مصنوعی است که لازم است تا توجه ویژه به آن داشت. در مجموع هر چهار يا پنج سال بايد چشم مصنوعى تعويض گردد

چگونه چشم مصنوعی خود را تمیز کنیم؟

یکی از راه‌های اطمینان از راحتی چشم مصنوعی، پاکیزه نگه داشتن آن است. در بیشتر موارد، فقط لازم است تا فرد هر سه تا چهار هفته یکبار چشم را برداشته و تمیز کند، با این تمیزکردن چشم مصنوعی به سبک زندگی فرد نیز بستگی دارد. لازم است تا قبل از دستکاری چشم و ارتباط با بافت‌های حفره‌ی چشم دست‌ها بصورت کامل و تمیز شسته شوند تا احتمال عفونت یا تحریک کاهش یابد.

انگشتان دست تنها ابزاری هستند که برای تمیز کردن چشم نیاز هستند. برای شستشوی چشم لازم است تا در حالی که چشم در زیر جریان آب گرم نگه داشته شده است به آرامی با انگشتان مالش داده شوند. معمولا استفاده از صابون ضروری نیست، اما در صورت نیاز، بهتر است از ملایم‌ترین صابونی که می‌توان استفاده کرد تا احتمال تحریک محل چشم کاهش یابد. استفاده از محلولهاى نگهدارى لنز نيز انتخاب مناسبى است . قبل از قرار دادن مجدد چشم در محل خود، بهتر است فرد از یک پارچه یا دستمال نرم برای خشک کردن چشم استفاده کند. اگرچه تمیزکردن چشم مصنوعی در خانه اثرات پاک کنندگی مناسبی دارد اما لازم است تا برای تمیزکردن حرفه‌ای آن به صورت مرتب به پزشک متخصص مراجعه شود.

برنامه‌ی مراجعه به پزشک معمولا برای افراد بزرگسال بصورت یک بار در سال و برای کودکان زیر سه سال بصورت یک بار در هر سه ماه است. کودکان سه تا 9 سال نیز باید هر شش ماه یک بار به پزشک مراجعه کنند.

• آیا تغییر رنگ چشم امکان پذیر است؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-22تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26


• جراحى پلاستيك چشم
  تاریخ انتشار : 1394-11-23تاریخ بروز رسانی : 1403-04-31


• روش های درمان چربی پلک (گزانتلاسما) چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-05-25تاریخ بروز رسانی : 1401-05-26


• جراحی رفع گودی کاسه چشم
  تاریخ انتشار : 1400-07-03تاریخ بروز رسانی : 1403-07-16