انواع افتادگی پلک یا پتوز

افتادگی پلک یا پتوز به حالتی گفته می‌شود که جایگاه یک یا هر دوی پلک‌ها پایین‌تر از ناحیه‌ی طبیعی قرار می‌گیرند. علت افتادگی پلک معمولا ضعف یا آسیب عضله‌ی لواتور (levator) است که مسئول بالا نگهداشتن پلک است. البته این عضله تنها عضله‌ی مرتبط با افتادگی پلک نیست بنابراین انواع مختلفی از افتادگی پلک یا پتوز وجود دارند. پتوز را می‌توان به دو شکل کلی مادرزادی و اکتسابی تقسیم بندی کرد. در این مطلب به معرفی هر کدام از این نوع پتوز پرداخته و انواع آنها را شرح میدهیم.

افتادگی پلک مادرزادی:

افتادگی پلک مادرزادی به نوعی از افتادگی پلک گفته می‌شود که در هنگام تولد وجود داشته باشد. در این حالت، زمانی که کودک در رحم مادر است، عضله‌ی لواتور به درستی نمو نمی‌یابد بنابراین عملکرد آن دچار اختلال می‌شود. معمولا کودکانی که با پتوز مادرزای به دنیا می‌ایند بخش بالایی میدان دید آنها مسدود است بنابراین برای دیدن این ناحیه مجبور می‌شوند تا سر خود را کمی به عقب خم کنند. در صورتی پتوز شديد مادرزادی درمان نشود ممکن است منجر به مشکلات بیشتری در بزرگسالی شود. از جمله مشکلاتی که می‌تواند در اثر عدم درمان پتوز در کودکی ایجاد شود می‌توان به تنبلی چشم اشاره کرد. با توجه به آسیب‌هایی که پتوز مادرزادی درمان نشده بر بینایی کودک دارد ممکن است پزشک توصیه کند تا جراحی در سنین پایین بر روی کودک انجام گیرد تا از ایجاد عوارض بعدی جلوگیری شود.

افتادگی پلک اکتسابی:

افتادگی پلک اکتسابی به نوعی از افتادگی پلک گفته می‌شود که در هنگام تولد وجود ندارد اما با گذشت زمان و در سنین بالاتر در پلک‌ها ایجاد می‌شود. انواع مختلفی از پتوز اکتسابی وجود دارند که از جمله‌ی آنها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

افتادگی پلک آپونئورتیک (Aponeurotic):

این نوع از پتوز که شایع‌ترین پتوز خفیف تا متوسط در افراد بزرگسال به شمار می‌رود در اثر تاثیر جاذبه و پیری سلول‌های عضله‌ی لواتور و تاندون مرتبط با آن ایجاد می‌شود. برداشتن یا تخریب تاندون در پلک که در اثر التهاب مزمن، جراحی، آسیب فیزیکی یا استفاده از لنزهای تماسی سخت ممکن است ایجاد شود از جمله دلایل تشدیدکننده‌ی افتادگی پلک آپونوروتیک به شمار می‌روند. معمولا با بهبود وضعیت تاندون مرتبط با عضله‌ی لواتور توسط جراحى می‌توان این نوع افتادگی پلک را بهبود بخشید.

افتادگی پلک میوژنیک:

این نوع از پتوز، در اثر برخی بیماری‌ها عضله‌ی لواتور عملکرد صحیح خود را از دست می‌دهد که در نتیجه‌ی آن، لواتور نمی‌تواند پلک را بالا برده و در محل مناسب قرار دهد. برخی بیماری‌ها مانند میاستنی گراویس، دیستروفی میوتونیک، دیستروفی عضلانی چشمی، میوپاتی های مادرزادی، افتالموپلژی مزمن پیشرونده خارجی و میتوکندریوپاتی از عوامل ایجاد پتوز میوژنیک به شمار می‌روند.

افتادگی پلک نوروژنیک:

همانگونه که از اسم این نوع پتوز مشخص است علت ایجاد آن آسیب نورونی و عصبی است. در این حالت، آسیب یا عملکرد نادرست اعصاب مرتبط با چشم، اعصاب سمپاتیک یا بخش‌های مرتبط با پلک در سیستم عصبی مرکزی منجر به ایجاد افتادگی پلک می‌شوند. مکانیسم ایجاد این نوع از افتادگی پلک به این صورت است که اعصاب مرتبط با عضلات پلک که مسئول بالا کشیدن پلک هستند دچار آسیب می‌شوند، در نتیجه این عضلات پیامی برای انجام عملکرد خود دریافت نمی‌کنند. عدم دریافت پیام عصبی توسط عضلات پلک منجر می‌شود تا این عضله منقبض نشده و پلک را بالا نکشند. سندروم هورنر (Horner’s syndrome) یکی از بیماری‌هایی است که در طی آن عصب مرتبط با عضله‌ی مولر دچار آسیب می‌شود. عضله‌ی مولر یکی از عضلاتی است که تاثیری اندک در بالاکشیدن پلک دارد بنابراین در افرادی که دچار سندروم هورنر می‌شوند انتظار می‌رود تا افتادگی جزئی پلک را شاهد باشیم. از عوامل غیرمستقیم پتوز نوروژنیک می‌توان به دیابت، برخی تومورها و مالتیپل اسکلروزیس یا همان بیماری ام اس (M.S) اشاره نمود.

افتادگی پلک مکانیکی:

این نوع از افتادگی پلک به این علت ایجاد می‌شود که پلک بیش از حد طبیعی سنگین است بنابراین عضلات پلکی نمی‌توانند آن را بالا بکشند. علت سنگینی پلک می‌تواند وجود توده‌های چربی در پشت آن، تومورها و ... باشد. افزایش وزن پلک منجر به این خواهد که پوست نازک پلک کشیده شود. برای درمان این نوع از افتادگی پلک می‌توان از جراحی‌هایی استفاده کرد که در طی آن وزن اضافی پشت پلک حذف شده و پوست اضافی پلک برش داده می‌شود. تفاوت این نوع از پتوز با سایر انواع پتوز بیان شده این است که عملکرد عضلات مرتبط با پلک دچار آسیب نشده است بنابراین با حذف بار اضافی وارده بر عضلات، به راحتی می‌توان افتادگی پلک را برطرف کرد.

افتادگی پلک تروماتیک:

علت این نوع از افتادگی پلک، تروما یا آسیب فیزیکی است. گاهی ممکن است عضله‌ی لواتوردر اثر ایجاد ضربه دچار جابجایی شود یا در موارد شدیدتر، تاندون مرتبط با آن قطع شود. عدم درمان به موقع افتادگی پلک تروماتیک می‌تواند به تشدید آن منجر شود.

• افتادگى پلک يا بلفارو پتوز چه عوارضی دارد و چگونه درمان میشود؟
  تاریخ انتشار : 1395-01-17تاریخ بروز رسانی : 1403-05-14


• درمان پتوز یا افتادگی پلک چگونه است؟
  تاریخ انتشار : 1400-04-26تاریخ بروز رسانی : 1403-06-23


• درمان افتادگی پلک عصبی
  تاریخ انتشار : 1400-10-22تاریخ بروز رسانی : 1400-11-04


• افتادگی پلک یا پتوز چگونه درمان می شود؟
  تاریخ انتشار : 1400-03-06تاریخ بروز رسانی : 1403-06-13